Raport Instytutu Jagiellońskiego
Rynek rozwiązań chmurowych jest jednym z najszybciej rozwijających się na świecie. Prognozuje się, że z uwagi na pandemię do 2022 r. ponad 90% światowych przedsiębiorstw będzie korzystać z różnego rodzaju usług chmury . W latach 2020-2027 światowy rynek chmury wzrośnie z poziomu 313,1 miliardów USD w 2020 r. do 937,5 miliardów USD w 2027 r., osiągając CAGR na poziomie 17%.
Cloud computing
Cloud computing to w uproszczeniu technologia określająca nowoczesny model przetwarzania danych. Jego głównym założeniem jest udostępnianie zasobów obliczeniowych (infrastruktury, oprogramowania, sprzętu) „na żądanie”. Usługi są dostarczane przy wykorzystaniu serwerów dostawcy za pomocą Internetu. Zasoby mogą być dynamicznie dostosowywane do potrzeb użytkownika (np. pod względem liczby licencji, mocy obliczeniowej) bez ingerencji usługodawcy. Usługi są zwykle rozliczane w formie regularnych opłat (abonamentu).
Dostęp do oprogramowania zewnętrznego
Wykorzystanie chmury pozwala na uzyskanie dostępu do oprogramowania zewnętrznego dostawcy, m.in. na potrzeby: (i) przechowywania plików, (ii) korzystania z aplikacji biurowych i skrzynki email, (iii) korzystania z dedykowanych aplikacji typu ERP, SAP, CRM, (iv) uruchamiania rozmaitych procesów i wykonywania obliczeń w infrastrukturze dostawcy. Korzyści obejmują m.in.: zapewnienie dostępu do elastycznych, multiplatformowych usług ułatwiających pracę zdalną i kolaborację organizacji (modern workplace
Skalowalność i alokacja zasobów
Kluczową zaletą chmury jest jej skalowalność i dynamiczna alokacja zasobów. Tradycyjnie, przedsiębiorstwa sektora energetyki muszą być przygotowane na scenariusze krytyczne. Przykładowo, silne wiatry mogą doprowadzić do zerwania lokalnej sieci elektroenergetycznej; w takim przypadku dystrybutor energii otrzyma w krótkim czasie kilkanaście tysięcy zgłoszeń awarii z jednego regionu. Obsłużenie tego typu zdarzenia (analiza, przyjęcie zgłoszenia, organizacja usuwania awarii, odpowiedzi na zgłoszenia) wymaga dużych mocy obliczeniowych, wielokrotnie wyższych niż w codziennej pracy organizacji. Dlatego też, wielu przedsiębiorców nabywa infrastrukturę znacznie przewyższającą ich regularne potrzeby, tylko po to, żeby być przygotowanym na zdarzenia kryzysowe. W efekcie, ponoszą wysokie nakłady inwestycyjne na infrastrukturę, która regularnie wykorzystywana jest jedynie w 30-40%. Chmura pozwala na odwrócenie tego mechanizmu. Usługi dostarczane są w modelu „na żądanie” i dostosowane do potrzeb użytkownika, który uzyskuje możliwość dynamicznej zmiany wykorzystywanych zasobów w zależności od okoliczności i potrzeb, bez konieczności angażowania dostawcy.
Zwiększenie odporności na sytuacje kryzysowe
Korzystanie z chmury w Polsce pozostaje na stosunkowo niskim poziomie. W sektorze utilities co trzeci przedsiębiorca korzysta z tej technologii. Analiza case studies wdrożenia chmury przez wybrane przedsiębiorstwa energetyczne (krajowe i zagraniczne) dowodzi jednak, że technologia ta może być atrakcyjnym rozwiązaniem dla sektora, pozwalającym na poprawę innowacyjności i zwiększenie odporności na sytuacje kryzysowe. Implementacja chmury wpisuje się w światowe i europejskie trendy.
Pandemia koronawirusa
Pandemia koronawirusa niewątpliwie pokazała, jak ważne usługi chmury mogą okazać się w najbliższej przyszłości. Przedsiębiorstwa korzystające z chmury bez problemu poradziły sobie z wyzwaniami pracy zdalnej. Ich pracownicy otrzymali proste w obsłudze i przyjazne dla użytkowników narzędzia do wymiany plików, wideokonferencji czy zdalnej kolaboracji na wspólnych dokumentach, bez istotnego zwiększenia zagrożenia dla bezpieczeństwa sieci i bez potrzeby dodatkowych nakładów inwestycyjnych na nową infrastrukturę i dodatkowe licencje.
Obniżenie kosztów systemów IT
Korzyści chmury wykraczają jednak daleko poza wygodę korzystania z aplikacji biurowych. Przedsiębiorstwa wdrażające chmurę uzyskują dostęp do dynamicznie skalowalnych zasobów obliczeniowych dostawcy, które mogą być wykorzystane m.in. w celu predykcji awarii, prognozowania zużycia i zapotrzebowania, prognozowania cen surowców, prowadzenia badań R&D związanych z analizą big data czy obliczeniami macierzowymi. W większości przypadków korzystanie z prawidłowo wdrożonej chmury pozwoli na obniżenie kosztów systemów IT, zwiększy szybkość i dostęp do danych, poprawi innowacyjność przedsiębiorstwa i poprawi bezpieczeństwo danych.
Obawy organizacji barierą innowacji
Sektor utilities pozostaje w tyle za innymi mocno regulowanymi sektorami: bankowym i ubezpieczeniowym, farmaceutycznym, telekomunikacyjnym. Wśród przyczyn niskiej adopcji chmury w branży energetycznej wskazuje się na bariery prawne (niepewność prawa i brak dostatecznego uregulowania), wysokie koszty początkowe wdrożenia oraz niski poziom wiedzy w zakresie nowych technologii. W rzeczywistości, realną barierą innowacji okazują się jednak często wewnętrzne obawy organizacji, związane np. z brakiem wystarczającej wiedzy czy obawą przed zmianami. Obawy te nie są w pełni uzasadnione, a prawidłowo przygotowane i zorganizowane wdrożenie powinno skutkować obniżeniem kosztów i zwiększeniem efektywności organizacyjnej, przy jednoczesnym zwiększeniu bezpieczeństwa systemów i poprawie komfortu pracy. W jednym z omówionych w raporcie wdrożeń, proces transformacji organizacji był prowadzony z udziałem pracowników wspierających pozostałe kadry w procesie zmian w charakterze Ambasadorów Zmian.
Zasada wolnego przepływ danych
Podstawową zasadą prawa UE zwiększającą pewność prawa użytkowników chmury jest zasada wolnego przepływu danych w granicach UE. Zasada ta obejmuje zarówno dane nieosobowe jak i dane osobowe. Obowiązujące prawo nie zawiera przepisów zakazujących korzystania z chmury w energetyce. Aby jednak w pełni wykorzystać potencjał technologii chmury w polskiej energetyce, kluczowe jest, aby polskie władze wydały dedykowane dla energetyki wytyczne o charakterze technicznym, prawnym i organizacyjnym, usuwające podstawowe wątpliwości uczestników rynku w zakresie związanym z wdrożeniem chmury. Nie ma wątpliwości, że tego typu wytyczne wydane dla sektora finansów przez KNF w 2017 r. i 2020 r. ułatwiają implementację chmury, poprzez zwiększenie pewności i jasności prawa. W ten sam sposób należałoby stymulować adopcję – już coraz bardziej elementarnych – rozwiązań technologicznych w energetyce.
