Przedstawiciele sektora bankowego twierdzą: finansowanie energetyki węglowej nie, ale energetyki odnawialnej tak.
Dyskusja o finansowaniu transformacji energetycznej w Polsce zorganizowana przez Instytut Jagielloński i przeprowadzona w oparciu o zasadę Chatham House pozwoliła zebrać szereg rekomendacji w odniesieniu do tego procesu. Wzięli w niej udział przedstawiciele sektora bankowego, analitycy oraz eksperci.
Finansowanie energetyki węglowej nie, ale energetyki odnawialnej tak
Przedstawiciele sektora bankowego podkreślali, że finansowanie energetyki węglowej jest już praktycznie niemożliwe. Reprezentanci biznesu przypomnieli, że również finansowanie energetyki gazowej jest zagrożone. Natomiast nie ma i nie powinno być w przyszłości problemu z finansowaniem energetyki odnawialnej, która może skorzystać z szeregu narzędzi dostępnych w Polsce oraz Unii Europejskiej, na czele z Funduszem Odbudowy ustanowionym przez Unię Europejską w odpowiedzi na kryzys wywołany pandemią koronawirusa. To bardzo istotne, ponieważ cała transformacja energetyczna powinna być zaplanowana w taki sposób, aby stanowiła ona podstawę do dalszego rozwoju, a nie do wyhamowania gospodarczego.
Uczestnicy dyskusji zgodzili się, że wydzielenie aktywów węglowych ze spółek skarbu państwa jest warunkiem wstępnym rozpoczęcia inwestycji w nowe dziedziny energetyki przez te podmioty. Do rozstrzygnięcia pozostaje formuła tej reformy. Informacje posiadane przez uczestników debaty nie pozwoliły rozstrzygnąć na czym w szczegółach ma polegać reforma polegająca na powołaniu Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego. Przedstawiciele sektora bankowego zastrzegli, że wyzwaniem będzie przeniesienie długów spółek skarbu państwa na nowy podmiot, na które część instytucji finansowych może nie zechcieć się zgodzić. Reprezentanci biznesu przytaczali przykład udanej reformy wydzielenia aktywów węglowych w Niemczech, na którym można bazować, tworząc polskie rozwiązanie. Dopiero skuteczne zakończenie tej reformy pozwoli spółkom skarbu państwa finansować inwestycje w nową energetykę.
Jednakże inwestycje w tym zakresie będą ograniczone ze względu na nikły potencjał własny polskich spółek skarbu. Rozwój zaangażowania w energetykę odnawialną może w pierwszej kolejności polegać na akwizycjach podmiotów, które posiadają już kompetencje oraz aktywa w tym sektorze. W tym kontekście zostały wymienione liczne przykłady spółek sektora prywatnego z Polski, Europy oraz świata, a wśród nich spółki Polenergia, PKP Energetyka czy Power Cell. Dopiero akwizycja ich aktywów czy partnerska współpraca pozwoli polskim spółkom skarbu budować kompetencje oraz rozwijać udział kapitału polskiego w tych przedsięwzięciach. To także sposób na szybszą realizację celów polityki klimatycznej Unii Europejskiej oraz wyprzedzenie założeń rozwoju energetyki odnawialnej przedstawionych w Polityce Energetycznej Polski do 2040 roku.
Inwestycja w aktywa zielone
Analitycy rynku finansowego wskazywali, że wartość aktywów wytwórczych jest już teraz wyceniana w zależności od emisji CO2 towarzyszącej ich pracy. Niektórzy przestrzegali, że realna wartość aktywów węglowych może być ujemna. Także z tego względu podkreślali znaczenie inwestycji w aktywa „zielone” zgodne z polityką klimatyczną Unii Europejskiej, których wartość jest niekwestionowana, a przez to nie ma problemu z ich finansowaniem długoterminowym. Nie posiadając potencjału do wytworzenia takich aktywów samodzielnie, spółki państwowe będą musiały szukać inwestycji w sektorze prywatnym. Jednocześnie uczestnicy dyskusji podkreślili, że dystrybucja jest bardzo atrakcyjnym i perspektywicznym biznesem, w szczególności w połączeniu z OZE.
Neutralność klimatyczna
Uczestnicy debaty zgodzili się, że cel neutralności klimatycznej Unii Europejskiej do 2050 roku będzie rodził konieczność transformacji całej gospodarki, która w przypadku Polski będzie musiała przejść głębokie zmiany przy założeniu, że celem nadrzędnym będzie – oprócz bezpieczeństwa energetycznego – zapewnienie jak najniższych cen energii. Eksperci wskazywali na fakt, że gospodarka Polski jest uzależniona od przemysłu najsilniej w Europie. Jest to jej przewaga, ale i wrażliwość w obliczu spadku konkurencyjności cen energii w tym kraju. Z tego względu rozwój nowej energetyki na szlaku transformacji energetycznej oraz przekształcenie gospodarki pod wymogi neutralności klimatycznej może przesądzić o tym, czy firmy zapewniające przychody podatkowe oraz miejsca pracy zostaną w Polsce. Przykładem negatywnego rozwoju wypadków wspomnianym przez uczestników debaty było wygaszenie wielkiego pieca Arcellor Mittal w Nowej Hucie w Krakowie.
